Framkvæmdaglaðir Íslendingar hafa árum saman hæðst að þeim samborgurum sínum sem talað hafa gegn stöðugum stórvirkjanaframkvæmdum fyrir erlendan áliðnað og aðra stóriðju. Þeir sem hafa viljað meta einhvers náttúruna af sjálfri sér, en ekki aðeins út frá nýtingarhlutfalli eða hagtölum, eru umsvifalaust dæmdir sekir fyrir að vera á móti atvinnuuppbyggingu og framförum. Þeir eru beðnir um að benda á aðrar leiðir og ef þeim vefst tunga um tönn eða hafa ekki á takteinum fullmótaðar hugmyndir og exelskjöl stútfull af tölum um fjölda beinna starfa og afleiddra, útflutningstekjur, hagvöxt og auknar skatttekjur ríkisins, eru þeir léttvægir fundnir: Þeir eru í hæðnistón sagðir bara vilja gera „eitthvað annað“ – og svo er hlegið með öllum kjaftinum.

En það er styttra í þetta „eitthvað annað“ en sumir virðast kæra sig um að skilja.

Hörður Arnarson, forstjóri Landsvirkjunar, telur að á næstu 15-20 árum muni Íslendingar hafa yfirbugað alla óvirkjaða vatns- og varmaorku sem nýtanleg sé í landinu.

Einn og hálfur til tveir áratugir er ekki langur tími.

Jafnvel þó Hörður þessi sé hugsanlega óþarflega svartsýnn og við höfum enn 30-40-50 ár, þá er ekki langur tími til stefnu. Og jafnvel þó þessar 11 teravattstundir sem Hörður segir vera á 15 ára áætlun, til viðbótar við þær 17 sem þegar eru framleiddar af rafmagni, verði að 15 teravattstundum, öðrum 17 eða jafnvel enn meiru, þá fer ónýttum teravattstundum hratt fækkandi. Allir ættu að skilja að það kemur að þeirri stund að engar teravattstundir verða eftir, ekki einu sinni til að virkja á næsta ári, hvað þá áratugi fram í tímann. Skilja þetta ekki örugglega allir? Eða hvað?

Hvað ætla íslenskir jarðýtumenn að gera eftir örfáa áratugi, þegar jarð- og vatnsorkan er fullnýtt? Ætla þeir þá að kyngja hæðnishlátrinum og byrja að „gera eitthvað annað“? Eða ætla þeir kannski bara að berja hausnum áfram við steininn (eða stinga honum í steininn, eftir atvikum)?

Þurfum við sem nú lifum endilega að klára allar teravattstundirnar? Er það ábyrg afstaða að láta ófæddar kynslóðir alfarið um það að „gera eitthvað annað“? Alveg burtséð frá því að við tökum um alla eilífð frá ófæddum Íslendingum fegurð fossa og annarra náttúruvætta, þá held ég að það sé bæði hófsöm og sanngjörn fullyrðing að segja að svo sé ekki.

Getum við ekki öll sammælst um að hætta þessari vitleysu? Fara að selja dýrmæta orkuna okkar á sanngjörnu verði, í smærri skömmtum og á lengri tíma, en einbeita okkur fyrir alla muni að því strax að fara að „gera eitthvað annað“?

Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra sló alveg í gegn hjá mér í Fréttablaðinu í morgun. Eins og kunnugt er hafði ríkisendurskoðun gert alvarlegar athugasemdir við það að ríkislögreglustjóri hefði keypt fullt af allskyns dóti handa löggunni -af löggunni. Upphæðin sem um ræddi var langt yfir útboðsmörkum en löggan hafði passað samviskusamlega upp á það að senda löggunni bara nógu marga reikninga til að hver þeirra væri innan „siðlegra marka“.

Og Ögmundur brást auðvitað skörulega við og tók málið til skoðunar. Að ítarlegri skoðun lokinni kemst hann sem sagt að þeirri niðurstöðu að það sé ekki ríkislögreglustjóri heldur ríkisskattstjóri sem sé „ekki í réttum farvegi með málið“. Ríkisskattstjóri „er ekki að setja umrædd atriði í rétt samhengi“ eins og mikilvægt er að gera í hverju máli.

Nú ætti Ögmundur að beita sér fyrir því að ríkisskattstjóri og embætti hans fái námskeið hjá ríkislögreglustjóra í því að sjá rétt samhengi hlutanna og koma þeim í réttan farveg. Það þarf ekkert að bjóða svoleiðis námskeiðahald út, skipta bara reikningnum í tvennt eða þrennt eða fernt, eftir því hvað skattstjóri þarf marga tíma. Það er hætt við að þeir gætu orðið margir.

Og hvert er hið rétta samhengi fyrir þetta mál?

Það sem skiptir mestu máli er „að menn horfi á aðalatriði þessa máls en séu ekki í karpi um einstök smáatriði“. Aðalatriðið er að allir séu sammála um að gera svona aldrei aftur. Það sem ógert er er mikilvægara en það sem gert er, „þangað eigum við að horfa, en ekki festast í einhverju sem fyrir er“, segir Ömmi innanríkis.

Þetta er rétt hjá Ögmundi. Hvað eigum við alltaf að vera að horfa í baksýnisspegilinn? Gert er gert og verður ekki aftur tekið. Og ef menn eru sammála um að gera betur næst, hverslags meinbægni er þetta þá í ríkisskattstjóra?

Það er alveg ótrúlegt hvað sumir menn eru þröngsýnir og hefnigjarnir. Þeim virðist alveg fyrirmunað að sjá heildarmyndina. Horfum fram á veginn og hættum að böggast í þeim sem kunna að hafa farið á svig við smáatriði eins og lagabókstaf eða siðareglur. Vitið til, þetta reddast!

Ömmi – you made my day!

Athygli mína vakti auglýsing í Fréttablaðinu í dag, laugardaginn 15. október 2011, (bls. 17). Þar var mynd af ungu pari með kornabarn, undir fyrirsögninni: „Það er margt sem felst í því að vera ábyrgir FORELDRAR“.

Neðst til hægri í myndinni er áberandi rauður, hringlaga flötur þar sem stendur með hvítu letri „Lífís“. Þó manni gæti dottið í hug við fyrsta lestur að þarna væri á ferðinni ný tegund frá Kjörís er ekki svo. Það er VÍS sem hér auglýsir „líf- og sjúkdómatryggingar“.

En það sem vakti athygli mína var myndmálið í auglýsingunni. Myndmálið sendir skýr skilaboð um hlutverk kynjanna. Til að tryggja öryggi og velferð barns síns og fjölskyldunnar takast foreldrarnir á hendur mismunandi hlutverk. Skoðum þau nánar:

Pabbi á að axla ábyrgð, skipuleggja tímann, deila verkefnum innan heimilisins og stappa stálinu í hina fjölskyldumeðlimina þegar á móti blæs. Hann á að sýna tómstundum annarra fjölskyldumeðlima áhuga, fylgja litla krílinu á íþróttaleiki, tónleika eða annað sem áhuginn beinist að.

Pabbi á líka að vera þolinmóður og gefa sér tíma til að hlusta, hrósa þegar vel er gert og ræða málin af yfirvegun ef einhver fer út af sporinu. Hann á að hlúa að fjölskyldu- og vinaböndum, kalla á liðið í grill um helgar.

Þegar pabbi er búinn að öllu þessu má hann njóta stunda í góðra vina hópi, þ.e.a.s. ef hann temur sér holla lifnaðarhætti og er ekki á einhverju útstáelsi.

Mamma á að vera góð fyrirmynd. Hún á að búa í haginn fyrir breytta tíma og halda góðri rútínu á heimilinu. Enga óreiðu, takk! Hún á ekki að eyða í vitleysu, heldur sýna aðhald í fjármálum sínum. Hún verður að vera sveigjanleg, tilbúin að tileinka sér nýja hluti og sýna tillitssemi gagnvart öðrum í fjölskyldunni.

Það er í verkahring mömmu að miðla málum og hún verður að læra að treysta öðrum, vera ekki alltaf með nefið ofan í öllu! Hún á að vera jákvæð en staðföst og halda uppi passlegum aga. Og svo á mamma að passa að hvílast vel svo hún geti ræktað ástina í hjónabandinu.

Og í hvað eiga mamma og pabbi að nota höfuðið?

Mamma á að nota það til að rækta líkama og sál – fara kannski í ræktina og jóga. Pabbi á hinsvegar að afla sér þekkingar. Velferð fjölskyldunnar er undir því komin.

Í 45. vísu Völuspár segir svo:

Bræðr munu berjaz
ok at bönum verða,
munu systrungar
sifjum spilla;
hart er í heimi,
hórdómur mikill,
skeggöld, skálmöld,
skildir ro klofnir,
vindöld, vargöld
áðr veröld steypiz;
mun engi maðr
öðrum þyrma.

Um þetta erindi kvæðisins segir Sigurður Nordal m.a. í útfgáfu sinni frá 1952 (bls. 120): „Mannfélagið er að liðast sundur, jafnvel helgustu ættarbönd eru slitin. Allt far mannkynsins sýnir, hvað hlýzt af því að rjúfa orð og eiða: fjandskapur, grimmd og hvers konar siðleysi“.

Því verður víst ekki á móti mælt að líkindin við samtímann eru sláandi.

Þó maður leyfi sér að skauta framhjá bræðravígum, spilltum sifjum, hórdómi og sjálfum heimsendi (þar með er ekki sagt að allt þetta eigi ekki við), þá stendur samt nóg eftir: Það eru ófriðartímar þar sem trúnaðarbrestur hefur orðið, hver höndin er uppi á móti annarri, hatur og ringulreið einkennir samfélagið og þröngir eiginhagsmunir ráða.

Hver reynir að hrifsa til sín sem mest af sameiginlegum gæðum. En það verður víst ekki gert nema á kostnað einhverra annarra, því miður.

Þetta er augljóst á öllum sviðum. „Almenningur“ mótmælir harðlega pólitískri spillingu og leyndarhyggju, sem einkenni starf stjórnmálamanna og -flokka. Í staðinn er krafist gagnsæis, opinna ferla og faglegra sjónarmiða. Mikill skortur kvað vera á þessu. Virðing Alþingis og stjórnmálastéttarinnar þykir hafa beðið afhroð. Burt með þetta lið frá stjórnsýslunni! Burt með pólitískar ráðningar! Burt með pólitísk afskipti!

Íslenskur almenningur krefst þess líka að ríkisstjórnin „grípi í taumana“. Fyrst sú sem nú situr getur ekki gert það, þá verður bara að fá aðra! Ríkisstjórn á í skjóli pólitísks valds að hreinsa út úr bönkum og fjármálafyrirtækjum. Fjármálaráðherrann á að stöðva þessa arfavitlausu ráðningu í forstjórastól bankasýslunnar! Ríkisstjórnin á að deila og drottna yfir skuldum og arðgreiðslum, verklegum framkvæmdum og bjarga atvinnulífinu.

Þess er bæði krafist að „fulltrúar almennings“ handstýri þjóðfélaginu og komi sér burt, allt í sömu andránni!

Allir þingmenn átta sig á nauðsyn þess að skera niður ríkisútgjöld. „Það verður að ná jafnvægi á ríkissjóð og stöðva skuldasöfnun“ segja þeir. Það dugar víst ekki að eyða meiru en aflað er. En þegar aðgerðir í þessa veru líta dagsins ljós rjúka þeir upp til handa og fóta. Það má nefnilega alls ekki skera niður í þeirra kjördæmi. Það sér það hver maður, þegar niðurskurður er kynntur, að sú þjónusta sem um ræðir er algjörlega bráðnauðsynleg og mun meira að segja spara ríkinu stórfé til langs tíma litið! Vita menn ekki að þeir sem missa vinnuna fara á atvinnuleysisbætur og allskyns félagslegur vandi mun aukast verulega og valda miklu hærri kostnaði en sem nemur sparnaðinum, þegar allt er talið? „Á að færa allt til Reykjavíkur?“ æpa menn svo úr ræðustól.

Ekki skera þetta! Skerið eitthvað annað! Það verður að spara. En ekki hjá okkur. Það sjá allir.

Og svo eru það blessaðir hagsmunaaðilarnir. Það er alveg sama á hvaða sviði það er – allir hagsmunaaðilar hafa pottþétt rök fyrir því að á þeirra sviði megi alls ekki skera niður. Með því er margra ára uppbygging eyðilögð, gjarnan ráðist ómaklega gegn „þeim sem minnst mega sín“. Nú er svo komið að þessi frasi er ónýtur af ofnotkun.

Fagstéttirnar eru ófeimnar við að beita svokölluðum skjólstæðingum sínum fyrir sig: kennarar nemendum, heilbrigðisstéttirnar sjúklingum, löggan öryggi almennings o.s.frv. Fagstéttirnar hafa sjálfdæmi í eigin málum: engir aðrir segja læknum hvað er „faglega rétt“ að gera eða ekki gera. Forstjóri Landspítalans fullyrti t.d. í sjónvarpinu í gær að ákvarðanir um nýjasta niðurskurðinn þar á spítalanum væru teknar á „faglegum forsendum“ en ekki út frá byggðasjónarmiðum. Getur einhver andmælt því?

Að minnsta kosti hættu þingmenn Suðurkjördæmis sér ekki inn á hinar faglegu brautir í rökræðunni um lokun réttargeðdeildarinnar á Sogni.

Og svona má halda áfram endalaust. Útgerðin bendir á það að breytingar á kvótakerfinu muni „rústa grundvelli efnahagslífsins“ eða eitthvað álíka. Kvikmyndagerðarmenn fullyrða með þunga að ALLS EKKI megi skera niður nám í kvikmyndagerð. Það sé svo heimskulegt að til annars verði ekki jafnað. Kvikmyndagerð beinlínis moki fé inn í ríkissjóð og þess vegna ætti ríkissjóður að moka enn meira fé í kvikmyndagerð! Jafnvel stuðningur við ríkisstjórn veltur á þessu.

Ásbjörn Óttarsson bendir listamönnum á það að fá sér alvöru vinnu og listamenn heimta meira fé í „hinar skapandi greinar“ af því það borgi sig margfalt þegar upp er staðið.

Það verður að spara. Það sjá allir að þjóðin hefur lifað um efni fram. En ekki hjá mér. Það sjá nú líka allir, er það ekki?

Svona hamast allt samfélagið í hróplegri mótsögn við sjálft sig. Má biðja um vitræna umræðu og framtíðarsýn?

Landspítalanum er gert að spara ríflega 600 milljónir á næsta ári skv. fjárlagafrumvarpi því sem nú hefur verið lagt fram. Það er svipuð upphæð og spítalinn þurfti að skera niður á þessu ári. Bjössi Zoëga sagði um niðurskurðinn sem hann var krafinn um fyrir ári síðan að lengra yrði ekki komist – ekki án þess að skera niður þjónustuna, loka deildum og hætta hreinlega að veita suma þjónustu. Segja þarf upp 85-90 starfsmönnum hvort ár.

Afleiðingar 600 milljóna niðurskurðarkröfu annað árið í röð eru nú að koma í ljós smám saman. Sérhæfðri öldrunarlíknardeild á Landakoti verður lokað. St. Jósefsspítala í Hafnarfirði verður lokað. Réttargeðdeildinni á Sogni verður lokað og þjónustan flutt að Kleppi. Sparnaðurinn við þessar tvær síðasttöldu aðgerðir eru að sögn um 230 milljónir króna á ári. Það munar svo sem um minna í harðæri, ef út í það er farið.

Samkvæmt yfirlækni á öldrunardeild er lokun líknardeildarinnar á Landakoti mikil fagleg afturför: „Það er eins og það sé verið að fara 10-15 ár aftur í tímann“, segir hann í Fréttablaðinu í dag. Hér er því um að ræða hreina sparnaðaraðgerð.

Sveitarstjórnarmenn í Hafnarfirði og á Suðurlandi, ásamt þingmönnum Suðurkjördæmis, bregðast ókvæða við lokunum stofnana í sínum heimabyggðum undir gunnfána byggðastefnu og atvinnuöryggis kjósenda sinna. Þeir beita í málflutningi sínum engum faglegum rökum um gæði þjónustunnar eða hagsmuni sjúklinganna. Og til hvers ættu þeir að gera það? Er ekki þjónusta við sjúklinga á Sogni og St. Jósefsspítala eins og best verður á kosið?

Forstöðumaður á geðsviði Landspítalans heldur því fram að rökin fyrir flutningi þjónustunnar sem fram til þessa hefur verið veitt á Sogni séu ekki síður fagleg en fjárhagsleg. Nefnt hefur verið að á Kleppi sé pláss fyrir fleiri sjúklinga og aðstæður betri en í „gömlu barnaheimili“ fyrir austan Fjall. Einnig að nálægð við sérfræðinga og hjúkrunarlið á Kleppi skapi öryggi. Þá sé styttra og fljótlegra að kalla á liðsauka ef eitthvað kemur upp á, og síðast en ekki síst sé það sjúklingum í hag að á Kleppi séu meiri og betri tækifæri fyrir þá til að hafa samskipti við sína nánustu.

Allt er þetta gott og blessað. En á móti má spyrja hvort og þá hve oft komið hafi upp vandræði vegna plássleysis á Sogni? Hefur geðsjúkum afbrotamönnum fjölgað svo að Sogn rúmar ekki lengur alla sem þar þyrftu að dvelja? Eða hefur Sogn verið notaður til að leysa í neyð ófremdarástand í fangelsismálum, t.d. yfirfullt fangelsið á Litlahrauni? Hve oft hefur þurft að kalla til liðsauka vegna „uppákoma“ á Sogni? Og hefur það skapað vandræði að liðsaukinn er ekki í næsta húsi?

Þessum spurningum þarf að svara opinberlega. Ef svörin eru öll neikvæð gagnvart áframhaldandi rekstri Sogns, ja, þá er sjáfsagt ekkert við því að segja. Aðeins lífsviðurværi um 35 Sunnlendinga tapast. Væntanlega er það ásættanlegur fórnarkostnaður fyrir hagsmuni sjúklinganna.

Bent hefur verið á að starfsmönnum á Sogni verði boðin áframhaldandi störf við deildina á Kleppi. Er þá nokkur skaði skeður? Geðlæknar og sérfræðingar koma eins og kunnugt er akandi frá Reykjavík austur á Sogn í vinnuna. Geta þá ekki sunnlenskir starfsmenn réttargeðdeildarinnar eins keyrt til Reykjavíkur? Er ekki jafn langt frá Reykjavík á Sogn eins og frá Sogni til Reykjavíkur?

Allir átta sig auðvitað á því að svo er ekki. Það verður mun lengra að aka frá Sogni til Reykjavíkur. Þeir sem þurfa að renna austur á Sogn í vinnunni fá bæði tímann og aksturskostnaðinn greiddan upp í topp, eins og eðlilegt er. Þeir Sunnlendingar sem taka tilboði um vinnu á Kleppi munu þurfa að aka í eigin frítíma og á eigin kostnað til að koma sér í vinnuna.

Í því felst mikill sparnaður fyrir Landspítalann.

Á meðan Steingrímur bíður svara frá bankasýslunni vegna ráðningar Páls Magnússonar í forstjórastólinn skipar innanríkisráðherrann nefnd til að fara yfir Geirfinns- og Guðmundarmálin. Allflestir Íslendingar, held ég, fagna því að farið sé ofan í saumana á þessu máli sem legið hefur eins og mara á þjóðinni, ekki þó á aðra öld eins og ort var um Reynistaðarbræður, en samt á fjórða áratug, og sjálfsagt má teljast gott ef næst að hreinsa þetta mál upp áður en hálf öld verður liðin frá upphafi þess.

Einhvernveginn virðist það vera vægast sagt erfitt að stunda þau vinnubrögð við embættisveitingar innan stjórnsýslunnar sem, frá sjónarhóli almennra borgara, eru „hafin yfir grun“. Auðvitað beita stjórnmálaflokkar og önnur hagsmunaöfl í samfélaginu sínum þekktu aðferðum til að gera ráðningar og stjórnvaldsákvarðanir tortryggilegar ef þær beinast með einhverjum hætti gegn þeirra sérhagsmunum, eða ef hægt er að finna smugur til að snúa málum á haus. En stundum er ekki nein þörf fyrir svoleiðis loddarahátt og lýðskrum; sumir ráðherrrar virðast einfaldlega hafa einbeittan vilja til að vera skotspónn slíkrar gagnrýni.

Burtséð frá þessu öllu saman virðist stjórnsýslunni fyrirmunað að hefja sig yfir grun um að ekki hafi verið staðið faglega að málum.

Rifja má upp raunir forsætisráðherra, sem fékk til liðs við sig landsfrægan mannauðsstjóra og sérfræðing til að tryggja að allt væri nú „opið og faglegt“ við ráðningu í stöðu í eigin ráðuneyti. Það heppnaðist ekki betur en svo að ráðherrann fékk á sig jafnréttiskæru, gott ef ekki dóm líka.

Og skildi einhver vafningana og vandræðaganginn við ráðningu í forstjórastól Íbúðalánasjóðs fyrr á árinu?

Enginn botnar í því, svona utan frá séð, hvernig stjórn Bankasýslu ríkisins getur komist að þeirri niðurstöðu að Páll Magnússon sé hæfastur umsækjenda til að gegna stöðu forstjóra. Það er samt best að bíða, eins og Steingrímur, eftir rökstuðningi stjórnarinnar áður en meira er sagt um það. Óneitanlega kemur samt upp í hugann skipun í Héraðsdóm Norðulands-Vestra í tíð Björns Bjarnasonar, þar sem seta eins umsækjenda í dómnefnd um stílverðlaun Tómasar Guðmundssonar (ef ég man rétt) þótti ríða baggamuninn þegar hæfi umsækjenda var metið. Og líka skipun dómara í hæstarétt á sama tímaskeiði, þar sem sænskt námskeið í Evrópurétti gegndi sama hlutverki við ráðninguna og bókmenntanefndin, og var þá önnur menntun eða starfreynsla léttvæg fundin í samanburðinum. Að ekki sé talað um mat hæfisnefndar, enda ráðherrann ekki bundinn því mati lögum samkvæmt, eins og hann ítrekaði sjálfur þegar hann var krafinn skýringa.

Auðvitað verður að virða það þegar ríkisstofnanir eru það sem kallað er „sjálfstæðar“. Þó þær heyri undir ákveðinn ráðherra, og séu á ábyrgð hans, felst í þessari skipan mála að þær séu lausar undan beinum afskiptum stjórnmálamanna, að ráðherrar geti ekki vaðið þar um á skítugum skónum, rekið menn og ráðið eftir pólitískum línum. Markmiðið er að koma í veg fyrir pólitíska spillingu og tryggja fagleg vinnubrögð. Og þess vegna viljum við ekki að Steingrímur, í þessu tilfelli, skipti sér af því hvern stjórn bankasýslunnar ræður í forstjórastólinn. Eða hvað?

Á meðan þessu fer fram skipar sem sagt Ögmundur nefnd til að velta við steinum í gömlu saka- og dómsmáli. Það mál er ekki bara venjulegt sakamál, ekki bara spurning hvort einhverjir einstaklingar voru sekir eða saklausir, ekki bara spurning um það hvort einstaklingar voru ranglega dæmdir fyrir glæpi sem þeir aldrei frömdu, hvort íslenska dómskerfið framdi réttarmorð á saklausu fólki eða hvort lögreglan og fangaverðir hafi framið glæpi með því að níðast á sakborningum meðan þeir sátu í gæsluvarðhaldi. Nógu alvarlegt er allt þetta samt og tilefni til sérstakrar rannsóknar.

Guðmundar- og Geirfinnsmálin eru líka hápólitísk mál sem rötuðu inn í Alþingishúsið, alla leið upp í ræðustól þar, með eftirminnilegum hætti. Við rannsókn á þessum málum verður farið alla leið inn að kviku íslensks valdakerfis. Það mun hreyfa við einhverjum sem enn hafa hagsmuna að gæta eða halda um þræði valdsins. Þetta er ekki mál sem varðar uppgjör við löngu gengnar kynslóðir. Það brennur enn á skinni.

Þess vegna er það óskiljanleg ákvörðun hjá innanríkisráðherra að skipa varaþingmann úr eigin liði til að fara ofan í saumana á þessu máli. Með því leggur hann vopnin upp í hendurnar á pólitískum andstæðingum sínum, og hverjum sem er ef út í það er farið. Þegar og ef hitna fer undir einstaklingum eða klíkum vegna rannsóknarinnar verða störf nefndarinnar kölluð pólitísk aðför ráðherrans og flokks hans. Það þarf ekki annað en að rifja upp frasana sem flogið hafa vegna skipunar landsdóms og málareksturs hans gegn Geir Haarde til að átta sig á þessu. Og ráðherrann er varla svo skyni skroppinn að sjá það ekki?

Í þessu samhengi skiptir hæfi Arndísar Soffíu ekki máli. Eins og einn kunningi minn orðaði það: „Er þetta ekki svolítið eins og ef Björn Bjarnason hefði skipað Sigurð Kára?“

Eina skynsamlega skýringin sem ég get grafið upp á þessari nefndarskipan er náttúrulegt eðli Ögmundar Jónassonar: Hann þrífst á átökum og hávaða.

Alþingi Íslendinga var sett í dag. Eftir messu í Dómkirkjunni gengu þingmenn og forseti undir eggjahríð yfir í þinghúsið. Einn þingmaður var skotinn niður. Sem betur fer virðist hann hafa sloppið við meiriháttar meiðsli. Það gat farið verr.

Sjálfsagt hafa flestir sem mættir voru til að mótmæla á Austurvelli verið sjálfum sér til sóma. En of margir voru það ekki. Það er hættulegt að kasta eggjum í fólk.

Þeir sem finna hjá sér þörf til að skipuleggja, auglýsa og standa fyrir mótmælum verða að hugsa sinn gang. Þeirra ábyrgð er mikil. Ef mótmæli við Alþingi eiga áfram að vera vettvangur ofbeldisárása verður að taka í taumana með einhverjum hætti. Skipuleggjendur verða að axla sína ábyrgð og skilgreina betur hverju þeir hyggjast mótmæla og hvernig. Það gengur ekki að blása bara til einhverra mótmæla, þar sem hver er á sínum forsendum, og hóa saman með æsingaáróðri liði sem leggur líf annarra í hættu í skjóli nafnlauss fjölda.

Ef svo fer fram sem horfir endar þetta með óafturkræfum ósköpum. Það má ekki verða. Hagsmunasamtök heimilanna, og aðrir þeir sem hyggjast skipuleggja fjöldamótmæli, þurfa nú að hugsa sinn gang. Þjónuðu mótmælin í dag tilgangi sínum? Nei.

Eftir síðustu óeirðir á Austurvelli og árásir á heimili fólks hélt maður að fólk hefði lært sína lexíu. Það hafa augsýnilega ekki allir gert.

Ofbeldisárásir af því tagi sem áttu sér stað í dag eru óafsakanlegar. Ef þjóðin ætlar að sætta sig við að þetta verði venjan við setningu Alþingis, þá sitjum við öll í súpunni. Þessu verður að linna, og það strax.

Mótmælum verður að finna annan farveg.